Minęła dekada i znów trzeba się spisać. To będzie jednak całkiem inny spis niż 10 lat temu, bo organizowany w czasie pandemii. Odbędzie się przede wszystkim w formie samospisu.
Główny Urząd Statystyczny przeprowadza Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań co dekadę. Pyta Polaków o wiek, wykształcenie, wymiar czasu pracy, ale i adres zamieszkania, sposób ogrzewania mieszkania czy liczbę pokoi.
NSP 2021 startuje 1 kwietnia, ale pytań rachmistrza spisowego nie możemy potraktować jak primaaprilisowego żartu. Obowiązek spisania się wynika z ustawy. Obywatele nie mogą więc uchylać się od odpowiedzi. Grozi za to kara do 5 tys. zł.
Jednak bezpośredni udział rachmistrzów i spis telefoniczny to tylko metody uzupełniające. Obowiązującą formą jest samospis internetowy. GUS podkreśla, że wizyta rachmistrza spisowego w domu będzie wariantem ostatecznym, realizowanym przy zachowaniu pełnego reżimu sanitarnego i tylko, kiedy unormuje się sytuacja epidemiczna. Przy dużym zagrożeniu epidemicznym, rachmistrzowie nie zostaną wysłani w teren. Jeśli ktoś nie ma dostepu do internetu, zostanie on w pierwszej kolejności odpytany telefonicznie.
GUS zapewnia, że spis będzie prowadzony z zachowaniem zasad bezpieczeństwa epidemicznego. Dane jednostkowe zbierane i gromadzone w badaniach przeprowadzanych w ramach statystyki publicznej są poufne i podlegają szczególnej ochronie, a pracownicy statystyki publicznej muszą przestrzegać tajemnicy statystycznej.
Spis powszechny to jedyne badanie o tak dużym zasięgu i jedyne źródło danych o całej zbiorowości rodzin i gospodarstw domowych. Dostarcza pełnych informacji o stanie i strukturze demograficzno-społecznej oraz ekonomicznej naszego kraju dla administracji publicznej, instytucji naukowych i badawczych, ośrodków analitycznych, szkół wyższych, mediów, ale i zainteresowanych osób prywatnych. Zebrane dane posłużą do analizy zmian, jakie zaszły na przestrzeni ostatnich 10 lat. Obowiązek przeprowadzenia spisu wynika zarówno ze zobowiązań krajowych, jak i międzynarodowych państwa – jest wymogiem nałożonym przez Komisję Europejską.
Na wypełnienie internetowego formularza będziemy mieli 3 miesiące - do 30 czerwca 2021. Z tegorocznymi pytaniami możemy już teraz zapoznać się na stronie spis.gov.pl. Ale aplikacja do samospisu pojawi się na stronie GUS dopiero na początku kwietnia. Zalogować się na nią będzie również można z urządzeń mobilnych. Aplikacja ma na bieżąco sygnalizować, czy dobrze wypełniamy rubryki.
GUS uruchomi też specjalną infolinię spisową. W razie problemów z dostępem do internetu, będzie można dokonać spisu telefonicznego pod numerem 22 279 99 99.
W pandemicznym 2020 roku odbył się już Powszechny Spis Rolny, w którym wzięło udział 98% rolników i ich rodzin. 18% z nich spisało się przez internet. W 2011 roku zrobiło tak ledwie 1,5% z nich.
